Þann 28. mars sl. sendu Norrænu lögmannafélögin frá sér sameiginlega stuðningsyfirlýsingu til American Bar Association í tilefni atlaga bandarískra stjórnvalda á hendur einstökum lögmönnum og lögmannsstofum vegna hagsmunagæslu þeirra fyrir umbjóðendur sem ekki þóknast stjórnvöldum. Í yfirlýsingunni lýstu lögmannafélögin áhyggjum sínum yfir þróun mála í Bandaríkjunum út frá áhrifum á sjálfstæði lögmannastéttarinnar og dómstóla. Var meðal annars bent á mikilvægi þess að vernda það mikilvæga hlutverk lögmanna að geta veitt umbjóðendum sínum óháða ráðgjöf, án hættu á að vera beittir pólitískum þrýstingi.
Á sama hátt er það grundvallarregla að lögmenn séu ekki samkenndir skjólstæðingum sínum og að samband lögmanns við skjólstæðing sé bundið trúnaði. Var miður að fylgjast með nýlegri umfjöllun fréttaskýringaþáttarins Kveiks, hvers efni bar með sér að fylgst hafi verið með lögmönnum vegna vinnu þeirra fyrir skjólstæðinga; lögmenn, og fjölskyldur þeirra, eiga ekki að þurfa að búa við slíkt.
Það er því ekki úr vegi að fagna því að þann 14. maí sl. staðfestu íslensk stjórnvöld sáttmála Evrópuráðsins til verndar lögmannastéttinni (e. Council of Europe convention on protecting lawyers) sem ráðið samþykkti fyrr á þessu ári. Samkvæmt sáttmálanum ber aðildarríkjum að tryggja að lögmenn geti sinnt starfsskyldum sínum óáreittir, eða eins og segir í 1. gr. sáttmálans:
„The purpose of this Convention is to strengthen the protection of the profession of lawyer and the right to practise this profession with independence and without discrimination, improper hindrance or interference, or being subjected to attacks, threats, harassment or intimidation.“
Í sáttmálanum er líka lögð áhersla á mikil-vægi sjálfstæðrar lögmannastéttar, þ. á m. í formi lögmannafélaga („… professional associations are independent, selfgoverning bodies“). Í tilkynningu Evrópuráðsins kemur fram að þetta sé fyrsti þjóðréttarsamningurinn sem hefur þetta markmið um vernd lögmannastéttarinnar að sérstöku leiðarljósi. Verður vafalítið horft til þeirra grundvallarsjónarmiða sem birtast í sáttmálanum við skýringu ýmissa álitaefna sem reynt getur á í störfum lögmanna, ekki síst í samskiptum við hið opinbera. Þá er tilefni til að skoða hvort og að hversu miklu leyti rétt kann að vera að aðlaga innlenda löggjöf að efni sáttmálans.
Að lokum vil ég þakka fráfarandi ritstjóra Lögmannablaðsins, Ara Karlssyni og ritstjórnarmeðlimum, fyrir farsæl og óeigingjörn störf í þágu félagsins um leið og nýjum ritstjóra, Unni Lilju Hermannsdóttur, og ritstjórn er óskað heilla og til hamingju með veglegt nýtt Lögmannablað á 30 ára afmæli þess.
Stefán A. Svensson, formaður LMFÍ
